De Fanatec GT3 RS Clubsport Edition was de grote prijs van de LenteCup. Het was een bijzonder grote prijs en vandaar dat er ook veel deelnemers hadden ingeschreven en er tot aan de laatste race een flink gevecht is geweest om hem te winnen. In de finale trok ik, aka SolarSystem, aan het langste eind en was ik een trots eigenaar van dit bijzonder mooie stuurtje. In vergelijking tot oude stuurtjes van het merk kan ik niet bepalen in hoeverre dit model verbeterd is maar er zullen verschillende vergelijkingen worden gedaan met andere stuurtjes waarmee ervaring is opgedaan. De stuurtjes die ter vergelijking gebruikt zullen worden is de Logitech DFGT en de Logitech G25.
Fanatec GT3 RS Clubsport Edition
Fanatec staat er al sinds jaar en dag om bekend voor de hoge kwaliteit ze leveren op verschillende accessoires binnen de gaming industrie en ook de Fanatec GT3 RS Clubsport Edition lijkt hier geen uitzondering in te zijn. Hij wordt op de markt gebracht als een grote verbetering en het meest realistische stuurtje dat er momenteel verkrijgbaar is. Hierbij moet overigens gezegd worden dat dit voor de PC geldt en dat het niet een officieel PS3 stuurtje is, dit maakt overigens voor vele spellen op de PS3 niet uit (als de game force feedback ondersteund doet het stuurtje het).
Porsche
Het mag duidelijk zijn dat Fanatec bijzondere rechten heeft van Porsche, men kan eigenlijk wel stellen dat dit eerder het handelsmerk is dan de daadwerkelijke kwaliteit maar dit maakt in dit geval niet uit want beide merken staan garant voor kwaliteit. Eerlijk is eerlijk het stuur mag al direct pluspunten krijgen omdat het als Porsche aanvoelt. Ik mag een gelukkig man zijn die kan zeggen dat de echte wagen waaruit dit stuur voortkomt heeft gereden en het stuur is gewoon in kleinere schaal exact hetzelfde. Maakt Porsche dit stuurtje dus beter dan anderen? Nee maar het maakt wel een extra gevoel bij je los.
Presentatie
Met de presentatie wordt bedoeld: Hoe word het stuurtje gepresenteerd? Een eerste indruk is allesbepalend voor een bepaald oordeel over een product. Wanneer het product was thuis bezorgd en begonnen werd aan het uitpakken ervan voelde je direct dat het een bijzonder exclusief product is. Porsche is duidelijk aanwezig met afbeeldingen van Porsche op de dozen en wanneer je begint open te maken komt er per stap dat je de doos opent langzaam naar voren wat dit product eigenlijk betekend: This is a bad day for your opponents… Vervolgens wanneer het je het stuur en pedalen eindelijk in volle glorie kan bekijken is het overduidelijk: Liefde op het eerste gezicht.
Stuurwiel
Genoeg over de inleiding en presentatie, hoe presteert het wiel nu echt?
Allereerst is er een behoorlijk minpunt. Om dit stuur werkende te krijgen op je PC is al zowat een opleiding IT nodig maar op de PS3 is dit niet minder. Het stuur doet het namelijk gewoon niet als je hem aansluit op zowel de PC als de PS3. Pas als je een update download welke al bijzonder moeilijk te vinden is moet er vervolgens een nieuwe firmware overheen gegooid worden anders werken de pedalen niet. Daarna werkt hij voor de PC en doet alles het gelukkig wel direct zoals het hoort te werken. Voor de PS3 zijn er andere nadelen, de PS3 moet terug gezet worden in datum naar voor 2008 en het stuur werkt niet als je hem in de USB alleen stopt. Hij mag pas geactiveerd worden wanneer je in Prologue zit, doe je dit eerder dan werkt hij niet. Dit alles gedaan te hebben kan er begonnen worden aan het fine-tunen om het te laten werken zoals jij het wilt. Er kunnen verschillende dingen real-time worden aangepast tijdens het rijden;
· Force Feedback strength
· Draaicirkel (900, 720, 560 en 270 graden)
· Voor PC: verschillende weergaven van versnellingen, snelheid, toeren
Al met al is de plug & play factor van het stuur bijzonder laag wat natuurlijk een nadeel is. Tegenwoordig zou dit niet meer nodig moeten zijn en het haalt de enthousiasme over het stuur dat je zojuist hebt verkregen bij het uitpakken behoorlijk weg.
Zoals al eerder is aangegeven is het stuur fotorealistisch ten opzichte van het echte stuur van de GT3 RS en dat alles robuust en kwaliteit aanvoelt is af te leiden uit dat alles van metaal is gemaakt. Buiten de knopjes om en de behuizing kan ik bijna met zekerheid zeggen dat dit het meest robuuste stuurtje is dat op de markt is. In vergelijking tot de DFGT is dit een positief punt waarbij alles juist plastic is maar vergeleken de G25 is het geen groot verschil omdat bij de G25 ook al veel van metaal is.
Wat wel het verschil maakt is het echte Alcantara leder voor perfecte grip, dit is zoveel luxer dan het ‘goedkoper’ leer van de G25. Dit Alcantara leer is heel mooi maar slijt ook helaas vrij snel en al na een tiental GT5 Prologue sessies is het stuk waar je handen contact maken plat en voelt het al snel goedkoop aan. Misschien dat dit te voorkomen is door handschoenen aan te trekken maar laten we eerlijk zijn: Dit is gamen, geen realisme en dus wil ik niet met een complete outfit achter mijn televisie zitten.
Het stuur heeft dezelfde diameter als de DFGT en de G25 maar doordat het stuurwiel dikker is voelt hij grootser aan, bijna iets te groot naar mijn mening. Ook merkte ik al gauw dat mijn duimen pijn gingen doen omdat het stuur geen perfecte positie voor je handen heeft, dit is natuurlijk persoonsafhankelijk maar iemand die zijn stuur laag beet heeft (zoals ik) zal hier problemen mee krijgen. Iemand die gemiddeld of hoog zijn handen op het stuur heeft zal geen nadelige effecten ervaren.
De knopjes zijn in eerste instantie mooi uitgewerkt zoals dat in de echte GT3 RS ook het geval is. Het verschil wat alleen na het indrukken van een knopje al direct duidelijk wordt is dat de knopjes toch wat goedkoop aanvoelen, het ene knopje drukt bijvoorbeeld makkelijker in dan een ander knopje en een bepaalde indicatie van hoe de knop heet had ook niet verkeerd geweest, nu zijn het eigenlijk allemaal random knopjes wat bij het instellen van de knopjes verwarrend kan zijn.
Mijn eerste sessie in GT5 Prologue was heel erg wennen, het stuur is heel erg zwaar en alhoewel dat heel realistisch is betekend dat niet gelijk dat het bij een game ook goed werkt. Ter vergelijking neem ik de DFGT dat veel meer als een game stuurtje aanvoelt en je dus veel vrijer bent in de bewegingen die je maakt. Met de Fanatec is het vooral degelijk proberen te rijden, dit is realistisch wat zeer positief is maar of het sneller is dat is een tweede punt. Uiteraard is het na wat training goed doorkomen met dit stuur het is heel accuraat en er zitten geen moment oneffenheden in. De force feedback is de beste force feedback die ik ooit gevoeld heb. Alles wat je wilt voelen voel je en de tegenkracht is heel vloeiend terwijl bij de DFGT of de G25 toch soms wel wat schokjes te voelen zijn. De force feedback is dan ook mijn meest positieve ervaring met dit stuur. Samen met de accuraatheid en het gevoel een echt stuur in je hand te hebben maken het stuurwiel absoluut een must-have voor de echte sim-racer, het neemt de negatieve punten van hiervoor grotendeels weg.
Pedalenset
Het pedalenset moet het pronkstukje zijn die bij dit stuur past en op het eerste gezicht ben je er ook behoorlijk van onder de indruk. Het eerste wat door je gedachten schiet is: Dit is geen gamen meer, maar realisme. Hoe de pedalen aanvoelen en het materiaal is ongelooflijk robuust en realistisch en hier komt geen enkele pedalenset bij in de buurt, ook die van de G25 niet. Het bekijken van de enorme pedalen, wat je er allemaal aan kan sleutelen, de veren is werkelijk waar iets waar je stiekem een uur mee bezig bent en dan realiseert: Ik wil dit NU gaan uitproberen.
Helaas komt dan al snel een enorm nadeel naar voren waarover ik nog steeds niet uit ben of dit een persoonlijk iets is of een daadwerkelijk probleem. Als eerste geef je natuurlijk gas, hiermee is niks mis het gaspedaal heeft een grote slag zoals in een echte auto en dit voelt ook erg goed en realistisch. Het koppelingspedaal is hetzelfde verhaal echter dit heb ik nooit uitgeprobeerd omdat ik de koppeling niet werkende kreeg in GT5 Prologue wat een nadeel is. Dan komen we echter aan bij het rempedaal en zodra ik die intrapte wist ik niet wat ik meemaakt, het pedaal is bijzonder stijf kent geen ‘einde’ en heeft een zeer kleine slag. Met een ‘einde’ bedoel ik dat je niet verder kan trappen dan dat je doet en dat zit in dit rempedaal dus niet. Dit is realistisch want als je in je eigen auto remt kan je ook verder remmen dan je denkt maar is het afhankelijk van hoe hard jij het pedaal indrukt. Bij een DFGT of G25 trap je het pedaal naar onder en kan je niet verder drukken. Wat is dan het nadeel van de Fanatec ten opzichte van de andere twee stuurtjes? Je zit continue met het probleem of je het rempedaal wel ver genoeg indrukt en wanneer je vol wilt remmen moet je ook echt keihard trappen en na een aantal rondjes wordt je hier al snel minder accuraat in en voor je het weet rem je niet meer vol en lig je dus naast de baan. Hoeveel je hier ook maar mee traint, het went niet! In een echte auto trap je een rem ook hard in maar nooit te hard omdat dan de remmen zouden blokkeren, dit gebeurt niet in GT5 Prologue en vol remmen is dus eigenlijk altijd met volle kracht erop staan wat gewoon foutgevoelig is want je laat vanzelf een steekje vallen vroeg of laat.
De kleine slag van het rempedaal is in combinatie met de stijfheid ook een groot probleem, hoe vaak heb je niet in GT5 Prologue dat je half wilt remmen of iets meer dan de helft en ik kan met recht melden dat dit dus vrijwel niet mogelijk is met deze pedalen, het is erg moeilijk te bepalen wat half remmen is of driekwart en ga zo maar door. Het kan dan wel heel realistisch zijn (kijk naar je eigen wagen en je zal voelen dat een rem gewoon stijf is en een relatief kleine slag) maar dat werkt absoluut niet in een game als GT5 Prologue. Er moet wel bijgezegd worden dat voor PC games het rempedaal aangepast kan worden maar ook dit gaat niet verder dan wat veranderingen in de kracht van het rempedaal. Binnen de gestelde slag kan je de slag op een PC game dus nog minder groot maken wat naar mijn idee alleen maar slechter is, het is dus de vraag of dit wel een goede toevoeging is.
Er zijn veel dingen waaraan gesleuteld kan worden aan de pedalen maar deze veranderingen zullen nooit grote veranderingen met zich mee brengen en dus is het een leuke toevoeging maar of het veel verschil geeft betwijfel ik.
Helaas kreeg ik al snel een probleem in het rempedaal dat wanneer ik GT5 Prologue ging spelen de rem onregelmatig heel licht wordt ingedrukt terwijl ik het rempedaal niet indruk. Na wat sleutelen leek hier weinig verandering in te komen en liet ik het maar rusten. De volgende keer deed hij het dan wel weer goed maar dan weer ineens niet. Toevallig is dat bij het schrijven van deze review ik heb besloten om een DFGT aan te schaffen omdat de rem nu officieel niet meer naar behoren werkt. En dit is puur te wijten aan het rempedaal dat naar mijn idee niet goed werkt voor games en de pedalenset is gevoelig voor beschadiging omdat alle draadjes en dingetjes open liggen en er geen omhulsel omheen zit zoals dat het geval is bij andere stuurtjes. Het rempedaal en de slechte afwerking is voor mij als een professional niet goed uitgewerkt en er is alleen maar gekeken naar de realisme maar de fun in het racen is daarbij vergeten heb ik het idee, jammer want anders hadden we hier een stuur dat voor de komende jaar de absolute leider zou zijn in de industrie.
Accessoires
Deze krijg je bij de aankoop van het stuur er niet bij. De pedalenset kan zelf aangeschaft worden, hier kan gekozen worden voor de Clubsport pedals, zoals hier besproken is. Ook kan er gekozen worden voor de standaard Porsche pedalenset die aanzienelijk goedkoper zijn. In de vorige review over de Porsche 911 Turbo S wheel komt deze standaard pedalen set terug. Daarom neem ik dit ook niet mee in de beoordeling van het stuur. Het zijn onderdelen die je zelf erbij moet kopen en zijn dus slechts extra’s voor bij het stuur. Ik vind persoonlijk dat het er vanzelfsprekend bij hoort en ik snap niet waarom het dus niet bij het pakket inbegrepen zit namelijk de schakelpook. Bij een realistisch stuur waar je een pedalenset bij krijgt wat een koppeling heeft hoort een schakelpook met minstens een 6bak. Deze moet je er echter bij bestellen! Erg vreemd maar buiten dit is deze pook van hoge kwaliteit en voelt veel beter dan het schakelpookje van de G25 welke heel goedkoop en slap aanvoelt. Ik kan hier geen nadeel in vinden want het werkte direct naar behoren en is een absolute must bij een stuur als deze.
Conclusie
Hoe je het ook went of keert, dit stuurtje is pure realisme op elk punt. Het stuur werkt perfect wanneer je het eindelijk aan de praat krijgt en de force feedback is daadwerkelijk de beste die ik ooit gevoeld heb. De presentatie en het design laten geen enkele steken vallen en de kleine nadelen zijn snel vergeten als er intens geracet wordt. Helaas laat de pedalenset en het plug & play gehalte een flinke steek vallen en met name het rempedaal was voor mij een doorn in het oog en deed mij besluiten om een ander stuurtje aan te schaffen omdat ook de duurzaamheid van dit pedaal geen lang leven is beschoren, dit kan natuurlijk toeval zijn en hoeft niet in andere gevallen ook zo te zijn, hierop is de score aangepast! Waar het op neer komt is dat realisme niet altijd overwint puur omdat games er niet op ontwikkeld zijn (ja GT5 Prologue is gewoon een game). Voor de prijs die je voor dit stuur betaald, 169,95euro + 199,95 voor Clubsport pedalen, krijg je een flinke belevenis terug maar de problemen met het rempedaal horen hier niet in voor te komen.
Score
8
Duurzaamheid 7,5; Of het nu toeval is of niet, de problemen met het rempedaal horen niet voor te komen. Buiten dit probleem is er geen andere conclusie dan dat dit stuur absolute kwaliteit uitstraalt wat naar mijn idee niet snel kapot zal gaan.
Design 10; Mits je een afgunst heb ten opzichte van Porsche kan ik me niet indenken dat men een stuur kan bedenken dat er mooier uitziet dan deze. Een waar stukje kunst waar je niet snel op uitgekeken bent!
Performance 8,5; De werking van het stuur en de force feedback zijn bijna van onaantastbare kwaliteit en geeft je de absolute rijervaring welke realistisch is en toch een hoge funfactor biedt. De knopjes voelen echter wat goedkoop aan en het functioneren van het rempedaal is naar mijn mening slecht uitgewerkt en niet rekening gehouden dat realisme niet altijd belangrijk is.
Gebruiksgemak 6; Het plug & play gehalte is bijzonder laag en iemand die weinig verstand ervan heeft krijgt het stuur waarschijnlijk helemaal niet werkende omdat de gebruiksaanwijzing niet veel meer hulp biedt.